پنج مسیر اصلی تحول فناوری بر اساس کتاب جوتید

سلام

مسیرهای تحول فناوری

در این بخش بر بنگاه ها و مسیرهای تحول فناوری تمرکز می شود زیرا بنگاهها و بخشهای صنعتی مختلف به لحاظ فناوری های زیربنایی بسیار با هم متفاوت.اند به عنوان مثال طراحی و ساخت یک خودرو مشابه طراحی و تولید یک داروی درمانی یا یک رایانه ی شخصی نیست ما نه با یک فناوری که با چندین فناوری سروکار داریم که هر کدام الگوهای توسعه الزامات مهارتی و پیامدهای راهبردی خاص خود را دارند؛ از این رو، طراحی چارچوبی که بتواند فناوری در حال تغییر را در معادلات راهبردی لحاظ کند و به گونه ای اثربخش به مسئله تنوع در سطح شرکتها و صنایع بپردازد، یک چالش بزرگ است. در ادامه چارچوبی شرح داده خواهد شد که یکی از نویسندگان این کتاب طی بیش از ده سال گذشته برای توضیح موضوع تنوع توسعه داده است. ایــن چارچوب قویاً از تحلیلهای کریس فریمن و همکارانش و نیز دیوید ماوری و ناتان رزنبرگ درباره ظهور فناوریهای جدید طی ۱۵۰ سال گذشته الهام گرفته است. برخی مطالعات تفاوتهایی مهم، مشابه و ماندگار را در منشأ و جهت تغییرات فناورانه در صنایع مختلف نشان داده اند کـه به طور خلاصه عبارت اند از:

• اندازه بنگاه های نوآور: بنگاههای نوآور در عرصه محصولات شیمیایی خودرو، فرآوری مواد، هواپیما و محصولات الکترونیکی معمولاً بزرگ و در زمینه ماشین آلات ابزار و نرم افزار معمولاً کوچک هستند.
• نوع محصول : معمولاً در مواد حجیم و محصولات مصرفی به قیمت و در دارو و ماشین آلات به کیفیت (عملکرد) حساسیت هست.
• اهداف نوآوری: در داروها و ماشین آلات معمولاً هدف نوآوری محصول، در فولادسازی نوآوری فرایند و در خودروسازی هر دو نوع نوآوری است.
• منشأ نوآوری: میتواند تأمین کنندگان تجهیزات و دیگر ورودیهای تولید در صنایع کشاورزی و تولیدات سنتی مانند نساجی؛ مشتریان در صنایع ابزار آلات، ماشین آلات و نرم افزار؛ فعالیتهای فناوارانه درون بنگاه در صنایع شیمیایی، الکترونیک، حمل و نقل، ماشین آلات ابزار آلات و نرم افزار و تحقیقات بنیادی در حوزه دارو باشد؛
• کانون فعالیتهای نوآوری: آزمایشگاههای تحقیق و توسعه در شیمی و الکترونیک واحدهای مهندسی تولید در صنعت خودرو و مواد حجیم؛ دفاتر طراحی در ماشین سازی و دفاتر سیستمها در صنایع خدماتی مانند بانکها و فروشگاه های زنجیره ای میتوانند کانون فعالیتهای نوآوری در بنگاه باشند.

در مواجهه با این سطح از تنوع دو خطر متضاد وجود دارند نخست تجربه یک بنگاه یا یک بخش صنعت به لحاظ ماهیت، منبع جهت ها و پیامدهای راهبردی نوآوری به دیگر بنگاهها یا بخشها تعمیم داده شود در این حالت به احتمال زیاد بسیاری از نتیجه گیری ها منحرف کننده و حتی کاملاً اشتباه اند خطر دیگر این است که فکر کنیم چون بنگاهها و بخشهای مختلف متفاوت هستند هیچ تعمیمی ممکن نیست در این حالت نیز توسعه تجمعی دانش مفید اتفاق نمیافتد برای پرهیز از این خطرهای دوگانه ، یکی از مولفان پنج مسیر عمده تحول فناوری را شناسایی کرده است که هر کدام ماهیت و منشأ نوآوری متمایز دارند و پیامدهای هر کدام بر راهبرد فناوری و مدیریت نوآوری نیز متفاوت.اند این کار بر پایه اطلاعات نظام مند بیش از ۲۰۰۰ نوآوری مهم در انگلیس و مطالعه مستندات تاریخی و مورد کاویهای مختلف انجام شده است در جدول زیر برای هر یک از مسیرهای تحول فناوری، بخشهای محوری، منابع عمده انباشت فناوری و وظایف اصلی مدیریت راهبردی ذکر شده اند.

در بنگاه های متکی بر تأمین کننده”، منشأ تغییرات فنی تقریباً فقط تأمین کنندگان ماشین آلات و دیگر ورودی های تولید است. این حالت عموماً در صنایع کشاورزی و نساجی حاکم است که سرنخ عمده فنون جدید آنها در صنایع ماشین سازی و شیمیایی است. گزینه های فنی بنگاه ها تابع هزینه های ورودی هستند و فرصتهایی فراوان برای انباشت فناوری مختص بنگاه وجود ندارند. بیشتر تلاشهای نوآوری بر بهبود مستمر و تغییر روشهای تولید و ورودیهای آنها متمرکزاند؛ بنابراین، وظیفه اصلی راهبرد نوآوری استفاده از فناوری برآمده از جایی دیگر برای تقویت مزیتهای رقابتی .است در ده سال ،اخیر پیشرفتهای حوزه فناوری اطلاعات به عنوان یک عرصه کاملاً ،بیرونی کاربردهای انقلابی جدید را در ،طراحی ،توزیع لجستیک و تراکنشها رقم زده اند که پاسخ گوتر شدن تولید در برابر نیازهای مشتریان را در پی داشته اند اما چون این پیشرفتهای بنیادی را تأمین کنندگان تخصصی در دسترس همه بنگاه ها قرار میدهند نمیتوان مطمئن بود که میتوانند منشأ مزیت رقابتی پایدار برای بنگاه های فعال در صنایع متکی به تأمین کننده باشند.

در بنگاههای مقیاس بر”، انباشت فناوری حاصل ،طراحی ،ساخت و به کارگیری سیستمهای پیچیده تولید است. صنایع محوری این گروه عبارت اند از: استخراج و فرآوری مواد حجیم خودرو و پروژه های بزرگ عمرانی به دلیل مزیتهای اقتصادی بالقوه حاصل از افزایش مقیاس و نیز پیچیدگیهای محصولات و یا سیستمهای ،تولیدی شکست در ایجاد تغییرات ،شدید اما نا آزموده، بسیار پرهزینه خواهد بود. از این رو در این بخشها، فناوریهای محصول و فرایند به تدریج بر پایه تجارب عملیاتی قبلی و نیز بهبود اجزاء ماشین آلات و زیرسیستمها توسعه می یابند کانونهای اصلی فناوری عبارت اند از واحدهای طراحی و مهندسی تولید و تأمین کنندگان تخصصی تجهیزات و قطعات در چنین شرایطی وظایف اصلی راهبرد نوآوری عبارت اند از بهبود تدریجی فناوری محصولات یا سیستم های تولید پیچیده و انتشار روشهای موفق طراحی و تولید در شرکت پیشرفتهای اخیر در فنون شبیه سازی و مدل سازی بزرگ مقیاس رایانه ای فرصتهایی قابل توجه را در کاهش زمان و هزینه ساخت و آزمایش نمونه های محصول و پایلوتها به ارمغان آورده اند.

در بنگاه های علم محور انباشت فناوری عمدتاً از آزمایشگاههای تحقیق و توسعه وابسته به بنگاه ناشی میشود و عمیقاً بر دانش مهارتها و فنون برآمده از تحقیقات دانشگاهی استوار است صنایع محوری در این گروه عمدتا عبارت اند از: شیمی و الکترونیک اکتشافات بنیادی در این حوزهها مانند الکترومغناطیس امواج رادیویی اثر ترانزیستور مواد شیمیایی مصنوعی زیست شناسی (مولکولی (بازارهایی جدید و بزرگ را با انواع کاربردهای بالقوه میگشایند روش اصلی انباشت فناوری درون بنگاه ها جستجوهای افقی برای یافتن بازارهای جدید محصول و مرتبط به لحاظ فناوری است در نتیجه وظایف اصلی راهبرد نوآوری پایش و بهره برداری از پیشرفتهای ناشی از تحقیقات بنیادین توسعه محصولات مرتبط از نظر فناوری کسب داراییهای مکمل مانند تولید و بازاریابی برای بهره برداری از آنها و بازارایی بخشهای عملیاتی و واحدهای کسب و کار در پرتو فرصت های متغیر فناوری و بازار هستند.

بنگاههای اطلاعات محور در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر به ویژه در بخشهای خدماتی مانند ،مالی خرده فروشی، نشر، مخابرات و سفر، سر برآورده اند منشأ اصلی فناوری در این شرکتها عبارت اند از واحدهای داخلی سیستمها و توسعه نرم افزار و همچنین تأمین کنندگان سخت افزار سیستمها و نرم افزارهای کاربردی هدف اصلی طراحی و اجرای سیستم های پیچیده برای پردازش ،اطلاعات به ویژه در سیستمهای توزیع است که عرضه کالا یا خدمت به تقاضای مشتری حساس است. وظایف اصلی راهبرد نوآوری در این نوع بنگاهها توسعه و اجرای سیستمهای پیچیده پردازش اطلاعات و توسعه خدمات مرتبط و غالباً به کلی جدید است. تأمین کنندگان تخصصی”، عموماً کوچک هستند و ورودیهایی با عمل کرد بالا را برای سیستمهای پیچیده تولید، پردازش اطلاعات و توسعه  محصول در قالب ماشین آلات قطعات ابزار و به شکلی فزاینده نرم افزار تأمین می کنند. فناوری با طراحی ایجاد و استفاده عملیاتی از این ورودیهای تخصصی انباشته میشود. تأمین کنندگان تخصصی از تجارب عملیاتی کاربران پیشرفته در قالب اطلاعات مهارتها و شناسایی اصلاحات و بهبودهای ممکن بهره میبرند هدف این بنگاه ها از انباشت مهارت تطبیق پیشرفتهای فناوری با نیازمندیهای کاربران است. با توجه به هزینه پیچیدگی و درهم تنیدگی فرایندهای تولید، قابلیت اطمینان و عملکرد بالا برای کاربران از قیمت مهم.تراند عمده وظایف راهبرد نوآوری عبارت اند از همگامی با نیازهای کاربران یادگیری از کاربران پیشرفته و تطبیق فناوریهای جدید با نیازهای کاربران

دانستن این مسیرهای عمده تحول فناوری میتواند با پاسخگویی به سؤالات زیر تحلیل راهبردهای فناوری بنگاهها را بهبود بخشد

• فناوری های شرکت از کجا نشئت میگیرند؟
• این فناوریها چگونه در ایجاد مزیت رقابتی نقش می آفرینینند؟
• وظایف اصلی راهبرد نوآوری کدام اند؟
• فرصتها و تهدیدهای محتمل کداماند و چگونه میتوان با آنها روبه رو شد؟

منبع
تید، ج.، بسیانت، ج.، پاویت، ک. (۱۳۹۲). مدیریت نوآوری: تلفیق تغییرات فناورانه، بازاری و سازمانی (ویراست چهارم، ترجمه محمدحسین آراستی). تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

پیاده سازی و تایپ توسط تمدن www.tamadon.net