نظریه پذیرش فناوری (Unified Theory of Acceptance and Use of Technology – UTAUT)

سلام

نظریه UTAUT توسط ویلیامز، ویسک و مارکم (۲۰۰۳) معرفی شد و ترکیبی از هشت مدل مختلف پذیرش فناوری، از جمله مدل TAM و مدل نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده (TPB) است. این مدل برای درک و پیش‌بینی پذیرش و استفاده از فناوری در سطح فردی طراحی شد و چهار عامل کلیدی را شناسایی کرد که بر تصمیم‌گیری در مورد پذیرش فناوری تأثیر می‌گذارند: انتظار عملکردی، انتظار تلاش، نیت استفاده و شرایط تسهیل‌کننده. این مدل به‌ویژه در محیط‌های سازمانی و تحقیقاتی کاربرد زیادی دارد و یکی از ابزارهای معتبر برای تحلیل رفتار کاربران نسبت به فناوری‌های جدید محسوب می‌شود.

ارتباط با تکینگی

سازمان‌های سینگولاریتی که به فناوری‌های پیشرفته و نوآورانه وابسته‌اند، به‌ویژه نیازمند درک دقیق عواملی هستند که پذیرش و استفاده از این فناوری‌ها را در سطح سازمانی تسهیل می‌کنند. نظریه UTAUT می‌تواند چارچوبی برای بررسی این عوامل در این نوع سازمان‌ها ارائه دهد. ارتباط این نظریه با تحقیق شما در ابعاد مختلفی مشهود است:

1. انتظار عملکردی:
   در سازمان‌های سینگولاریتی، یکی از دغدغه‌های اصلی، ارزیابی این است که آیا فناوری جدید می‌تواند عملکرد و بهره‌وری سازمان را افزایش دهد یا خیر. این سازمان‌ها به شدت به فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و رباتیک متکی هستند که انتظار می‌رود از آن‌ها بهره‌وری و کارایی را به طرز چشمگیری افزایش دهد. در این زمینه، مدل UTAUT می‌تواند به شناسایی عواملی بپردازد که موجب تقویت یا تضعیف احساس انتظار عملکردی در بین اعضای سازمان می‌شود.
2. انتظار تلاش:
   پیچیدگی و دشواری استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند مانع پذیرش آن‌ها شود. در سازمان‌های سینگولاریتی که با فناوری‌های پیچیده روبرو هستند، نیاز به آموزش و تسهیل استفاده از این فناوری‌ها بسیار حیاتی است. مدل UTAUT کمک می‌کند تا مشخص شود چه عواملی در سازمان باید برای کاهش انتظار تلاش کاربران و تسهیل استفاده از فناوری‌ها در نظر گرفته شود.
3. نیت استفاده:
   در سازمان‌های سینگولاریتی، نیت استفاده از فناوری‌ها به‌طور مستقیم با استراتژی‌های سازمانی، نیازهای شغلی و تحولات دیجیتال در ارتباط است. نظریه UTAUT با مدل‌سازی این نیت‌ها و شناسایی عواملی که بر تصمیم‌گیری در این زمینه تأثیر می‌گذارند، می‌تواند به این سازمان‌ها کمک کند تا فرآیندهای پذیرش فناوری را بهینه کنند.
4. شرایط تسهیل‌کننده:
   پذیرش فناوری در سازمان‌های سینگولاریتی نه‌تنها به ویژگی‌های خود فناوری بستگی دارد، بلکه به منابع، زیرساخت‌ها، پشتیبانی‌های فنی و حتی فرهنگ سازمانی نیز وابسته است. شرایط تسهیل‌کننده به عواملی مانند وجود زیرساخت‌های مناسب، پشتیبانی فنی و منابع کافی اشاره دارد که در این سازمان‌ها نقش کلیدی دارند. مدل UTAUT به سازمان‌ها کمک می‌کند تا این شرایط را شناسایی و بهینه‌سازی کنند تا فرآیند پذیرش فناوری‌ها تسهیل شود.
5. پذیرش فناوری و استراتژی‌های سازمانی:
   در سازمان‌های سینگولاریتی که به شدت به نوآوری‌های فناورانه وابسته‌اند، استراتژی‌های سازمانی باید با پذیرش فناوری‌ها همسو شوند. مدل UTAUT به تحلیل این موضوع کمک می‌کند که چگونه پذیرش و استفاده از فناوری‌های نوآورانه باید در راستای اهداف استراتژیک سازمان قرار گیرد.
6. دینامیک‌های تغییرات سازمانی:
   پذیرش فناوری‌های جدید می‌تواند تغییرات عمده‌ای در ساختار و فرآیندهای سازمانی ایجاد کند. با استفاده از مدل UTAUT، می‌توان به تحلیل چالش‌های پذیرش فناوری در فرایند تغییرات سازمانی پرداخت و این که چگونه سازمان‌های سینگولاریتی می‌توانند این تغییرات را با کمترین مقاومت درونی پیاده‌سازی کنند.

به‌طور کلی، نظریه UTAUT برای سازمان‌های سینگولاریتی ابزاری کارآمد است تا بتوانند عواملی که پذیرش و استفاده از فناوری‌های نوآورانه را تسهیل یا ممانعت می‌کنند شناسایی کنند و استراتژی‌های مناسبی برای پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته تدوین نمایند.

منابع:

• Venkatesh, V., Morris, M. G., Davis, G. B., & Davis, F. D. (2003). User acceptance of information technology: Toward a unified view. MIS Quarterly, 27(۳), ۴۲۵-۴۷۸.
• Venkatesh, V., & Bala, H. (2008). Technology acceptance model 3 and a research agenda on interventions. Decision Sciences, 39(۲), ۲۷۳-۳۱۵